غدد درون ریز چیست؟
غدد درون ریز شاخه ای است از طب که به مطالعه غدد هورمونی و بیماری ها و اختلالات تأثیرگذار بر آنها اختصاص دارد. این شاخه از طب داخلی شامل ارزیابی طیف وسیعی از علائم در رابطه با کمبود یا ازدیاد بیش از حد هورمونها است. بسیاری از این شرایط مزمن هستند و به مدیریت مداوم و حتی مادام العمر نیاز دارند.
متخصص داخلی ، در بحث غدد درون ریز آموزش های تخصصی دیده است. غدد درون ریز یک زیر شاخه از تخصص داخلی است که وظیفه آن ارزیابی چگونگی تأثیر هورمون ها بر روی متابولیسم ، رشد ، وزن ، خواب ، هضم غذا ، خلق و خوی ، تولید مثل ، قاعدگی ، شیردهی و عملکرد اعضای بدن است.
دکتر افروزه: بهترین متخصص درمان بیماری های غددی
اختلال در عملکرد کدام اندام ها میتواند باعث عدم تعادل هورمونی شود؟
اگرچه تقریبا هر عضوی هورمون هایی ترشح می کند و به آنها واکنش نشان می دهد ، پزشک متخصص داخلی ابتدا بر اندام های سیستم غدد درون ریز متمرکز می شود ، به طور خاص:
- غدد فوق کلیوی
- هیپوتالاموس
- تخمدان ها
- پانکراس
- پاراتیروئید
- غده پینه آل
- غده هیپوفیز که غالباً “غده اصلی” نامیده می شود
- بیضه ها
- غده تیموس
- غده تیروئید
روش های تشخیص بیمارهای غدد عبارتند از:
از جمله آزمایشاتی که معمولاً توسط متخصص داخلی برای تشخیص بیماری های غدد انجام می دهند موارد زیر هستند:
- جمع آوری 24 ساعته ادرار
- تست تحریک ACTH
- توموگرافی کامپیوتری (CT) سی تی اسکن
- آزمایش تحریک CRH
- آزمایش سرکوب دگزامتازون
- نمونه برداری از سوزن ظریف (FNA)
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی ام آر آی (MRI)
- اسکن Meta-Iodo-benzyl-Guanidine (MIBG)
- تست تحمل گلوکز خوراکی
- اسکن دوتاتات
- توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
- رادیواکتیو ید اسکن (RAI)
- سونوگرافی
درمان غدد درون ریز از طریق شیوه های مرسوم
قرص های گلوکوکورتیکوئید می توانند جایگزین هورمون ها در افرادی شوند که غدد فوق کلیوی را ازدست داده اند.
هورمون درمانی رشد ، شامل تزریق هورمون رشد (GH) ، گاهی برای درمان اختلالات رشد در کودکان و کمبودهای GH در بزرگسالان استفاده می شود.
از کنترل هورمونی تولد می تواند برای درمان PMS ، PCO و آندومتریوز یا جلوگیری از پوکی استخوان بعد از یائسگی استفاده کرد.
انسولین و سایر داروهای دیابت می توانند به عادی سازی میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کنند.
جایگزینی تستوسترون ، شامل تزریق ، قرص و ژل ، می تواند در افراد با تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم) در مردان یا زنان استفاده شود.
داروهای جایگزین تیروئید ، از جمله سینتروئید (لووتیروکسین) و سیتومل (لیوتیرونین) ، ممکن است برای بازیابی عملکرد تیروئید در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید استفاده شود.
درمان غدد درون ریز از طریق جراحی و سایر اقدامات مداخله ای
آدرنالکتومی ، یک روش جراحی برای برداشتن غده فوق کلیه در موارد سرطان یا بیماری کوشینگ، رادیو جراحی چاقوی گاما ، نوعی جراحی شامل حدود 200 پرتوی پرتوی کاملاً تومورها را استخراج می کند ، از جمله آنهایی که در هیپوتالاموس قرار دارند. رادیواکتیو ید ، که از ید رادیواکتیو برای از بین بردن بافت باقیمانده پس از عمل آرتروئید استفاده می شود، تیروئیدکتومی ، یک روش جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید در موارد سرطان تیروئید ، گره های تیروئید و پرکاری تیروئید است.
از آنجا که غدد درون ریز چنین حوزه گسترده و متنوعی است ، برخی از متخصصان داخلی در زمینه غدد درون ریز فعالیت خود را به بیماری های خاص ، گروه سنی و یا متد های خاصی محدود می کنند. مثالها عبارتند از: دیابت ،سرطان غدد درون ریز ،پزشکی هسته ای غدد درون ریز، بیماری تیرویید و مباحث مرتبط با متابولیسم و چاقی
بیماری های غدد که متخصص داخلی می تواند آن را درمان یا در درمان آن مشارکت کند عبارتند از:
اختلالات آدرنال ، از جمله بیماری آدیسون و بیماری کوشینگ، سرطان تیروئید،مشکلات رشد و رشد در کودکان ، از جمله بلوغ تأخیر ، بلوغ زودرس ، کوتاهی قد ، غول پیکری یا ژیگانتیسم و اختلالات تمایز جنسی (DSD)،دیابت ، از جمله دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 و دیابت حاملگی،اختلالات زنان و زایمان ، مانند سندرم قبل از قاعدگی ، آمنوره ، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، آندومتریوز و علائم یائسگی ، ناباروری ، اغلب تحت تأثیر هورمون های جنسی در مردان و زنان و همچنین هورمون های تیروئید است .
سندرم های متعدد نئوپلازی غدد درون ریز (MEN) ، اختلالات نادر که باعث توسعه تومور در غدد درون ریز می شود، پوکی استخوان ، وضعیتی که معمولاً به کمبود استروژن ، یائسگی ، پرکاری تیروئید و پایین بودن تستوسترون مرتبط است. بیماری پاژه ، بیماری که جایگزینی بافت قدیمی استخوان با بافت استخوان جدید را مختل می کند و تومورهای هیپوفیز که اغلب خوش خیم هستند،بیماری های تیروئید ، از جمله پرکاری تیروئید ، کم کاری تیروئید ، بیماری گراو ، تیروئیدیت هاشیموتو و انواع دیگر تیروئیدیت .
اختلالات غدد درون ریز ممکن است در اثر بیماری ، آسیب ، عفونت یا رشد خوش خیم یا سرطانی ایجاد شود. همچنین برخی اختلالات ژنتیکی بر عملکرد طبیعی غده تأثیر می گذارد. شکست در حلقه بازخورد اندوکرین (سیستمی که در آن غدد درون ریز به محرک های خارجی یا سایر مواد پاسخ می دهند) نیز می تواند منجر به عدم تعادل شود
غدد درون ریز از این نظر منحصر به فرد است که با توجه به توضیحات فوق تخصص غدد یکی از شاخه های طب داخلی بوده و تشخیص و درمان بیماریهای غدد درون ریز بیشتر از تقریباً هر بیماری دیگری با نتایج آزمون های آزمایشگاهی هدایت می شود.